Sfera Rodzica i Opiekuna
Tocząca się w Ukrainie wojna wstrząsnęła całym światem. Niepokój, niepewność i niezgoda na to, co się dzieje ogarnia nas – dorosłych, ale również nasze dzieci, dla których obecna sytuacja jest tym bardziej niezrozumiała i nieprzewidywalna. Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie? Jak budować ich świadomość dotyczącą tego, co się dzieje? Jak wspierać emocjonalnie i w jaki sposób pomóc oswoić rzeczywistość?
Sposób przekazywania dzieciom informacji musi być uzależniony od ich wieku oraz realnej możliwości rozumienia sytuacji. Przede wszystkim trzeba ustalić, czy dziecko potrzebuje rozmowy i wiedzy na temat wojny, czy jest na to gotowe. W przypadku najmłodszych dzieci starajmy się, aby nie były one świadkami rozmów dorosłych na ten temat. Nie oglądajmy przy nich telewizji, nie słuchajmy radia, nie podejmujmy dyskusji na temat wojny w ich obecności. Dzieci mają znacznie mniejszą możliwość poradzenia sobie z trudną sytuacją – zarówno mentalnie, emocjonalnie jak i w zakresie podejmowania konkretnych działań, które dają poczucie kontroli i sprawczości, a tym samym pozwalają oswoić lęk. Starajmy się chronić dzieci przez natłokiem informacji. Rozmawiajmy w prosty i konkretny sposób. Wyjaśniajmy spokojnie, odwołując się do doświadczeń dzieci, by łatwiej było im zrozumieć. Stwórzmy przestrzeń do swobodnych wypowiedzi, zadawania pytań, wyrażania swoich obaw, a także oceny. To bardzo pomaga łagodzić napięcie i niwelować lęk wywołany niewiedzą. Zapewniajmy, że rozumiemy i sami przeżywamy niepokój, podobnie, jak inni wokół nas. Starajmy się uświadomić dzieciom, że w życiu zdarzają się trudne sytuacje i mamy prawo bać się, martwić, a nawet złościć. Podkreślajmy, że trudności można przezwyciężać, że warto szukać wsparcia u innych ale też, że sami możemy pomagać innym.
Rozmawiając ze starszymi dziećmi pamiętajmy o tym, by nie wzbudzać nadmiernego lęku i niepokoju, nie eskalować emocji. Podkreślmy natomiast powagę i znaczenie problemu wojny. Pozwólmy na zadawanie pytań, stwórzmy dzieciom przestrzeń do tego, by mogły wypowiedzieć się, zwerbalizować swoje uczucia. To bardzo pomaga. Postarajmy się rzeczowo odpowiadać na pytania i zwróćmy uwagę na to, by źródła informacji, które trafiają do dzieci, były wiarygodne. Kontrolujmy obecność dzieci w internecie, by ograniczyć możliwość dostępu do treści drastycznych i traumatycznych.
Sytuacja wojny może być również okazją do budowania empatii i wrażliwości dziecka na potrzeby innych ludzi. Trzeba podkreślać, że wojna bezwzględnie jest złem, na które w żaden sposób nikt nie zasługuje. Warto uświadamiać dzieciom, w jaki sposób można pomóc osobom pokrzywdzonym przez wojnę dając jednocześnie własny przykład. To nie tylko pomoc innym, ale również dla nas sposób na oswojenie sytuacji, odzyskanie poczucia kontroli nad tym, co się dzieje.
Nie przestawajmy też obserwować dziecka i ewentualnych zmian w jego zachowaniu. Postarajmy się stworzyć mu bezpieczną przestrzeń i nie zapominać o jego własnych potrzebach. W razie potrzeby można zgłosić się o pomoc do szkolnego psychologa lub pedagoga. My również staramy się zadbać o Wasze dzieci w tych trudnych czasach.